Ik hoor een flard van een radiobericht, vier woorden maar: “(…..) in de kraag gevat.” En ik heb meteen een beeld.
Wie en waar is onbekend, maar daar werd iemand opgepakt tijdens de vlucht. Ik voel die harde hand haast in mijn eigen nek. Zo kunnen woorden werken. Je hoort ze – en dan zie je en beleef je. Sommige woorden werken extra goed. Een besluit dat moeilijk wordt genoemd – dat klinkt wel lastig ja. Maar een besluit dat met veel stoom en heet water tot stand kwam – dat was me wat! Je hoort het gesis en voelt de hitte.
Professor Jansen
De Utrechtse socioloog professor Gerrit Jansen publiceerde in de jaren tachtig een bijzonder onderzoek naar de kermis (Een roes van vrijheid – Kermis in Nederland). Hij benoemde daarin wat dat fenomeen zo aantrekkelijk maakt: de kermis prikkelt ál je zintuigen. Je ziet al die kleuren, lichten, beweging. Je hoort de sirenes en discomuziek, alles door elkaar. Je ruikt de poffertjes en de stoom van de mini-trein. Zuurstok en oliebol prikkelen je smaak en de botsauto rammelt je door elkaar. Wat een belevenis. Dat kunnen woorden ook: je zintuigen prikkelen. En daardoor krijg je een beter beeld.
Zintuigen prikkelen
Dat helpt schrijvers enorm om aandacht te vangen, iets beter over te brengen en te blijven boeien. Fijn! En soms ook niet. Persoonlijk krijg ik liever geen opgehoeste gegevens. En wat mij betreft hoeft die ‘op het lijf geschreven’ functie ook niet. Maar meestal geldt: beeldende tekst is beter. Ook al kost dat de tekstschrijver bloed, zweet en tranen.
